پنج گوزن زرد ایرانی کشته و مصدوم شدند/ روزهای سخت برای حیات وحش ایران

این گزارش و تصاویر آن در سخت‌ترین و محرمانه‌ترین شرایط و با همکاری تعدادی از دوستداران محیط زیست و حیات وحش تهیه شده است. من از دوستانِ دلسوزی که خود را به خطر انداختند و در تهیه این گزارش با من همکاری داشتند صمیمانه سپاسگزاری می‌کنم.

به قلم مهدی جابری/ پنج رأس گوزن زرد ایرانی که قرار بود از سوی کارشناسان سازمان محیط زیست کشور به سایتی در استان خوزستان منتقل شوند هنگام عملیات زنده‌گیری، کشته و مصدوم شدند.

سازمان حفاظت محیط زیست کشور قصد داشت همزمان با هفته دولت گونه‌ای از گوزن‌های کمیاب و در معرض انقراض به نام "گوزن زرد ایرانی" را از سایت 10 هکتاری کرمانشاه به سایت "دز" در استان خوزستان منتقل کند  اما بی‌تجربه بودن تیم اعزامی سازمان محیط زیست کشور موجب کشته شدن یک گوزن زرد نر شد و چهار گوزن زرد نیز به طور جدی آسیب دیدند.

_{تصویری از گوزن زرد که در عملیات سازمان محیط زیست کشته شد}

دامپزشکان و کارشناسان دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست کشور که مسئولیت زنده‌گیری این حیوانات را بر عهده داشته‌اند بدون انجام بیهوشی تخصصی، گوزن‌ها را به محیط کوچکی در داخل سایت هدایت کرده و سپس اقدام به زنده‌گیری کردند. این موضوع موجب ایجاد ترس و استرس در این حیوانات شد و آنها با کوبیدن بدن خود به فنس، آسیب زیادی را متحمل شدند. در نهایت، این افراد موفق به زنده‌گیری تعدادی از گوز‌ن‌های این سایت شدند و سپس بدون رسیدگی به زخم‌ها و آسیب های شدید گوزن‌ها، آنها را داخل جعبه گذاشته و شبانه به سمت خوزستان فرستادند که به دلیل این جراحات یک رأس از گوزن‌ها تلف شد و به چهار گوزن نیز آسیب جدی وارد شده است.

موضوع مهمی نیست؛ مثل ریختن یک لیوان آب!

برای پیگیری این موضوع با مهندس لاهیجان‌زاده مدیرکل محیط زیست استان خوزستان تماس می‌گیرم. او  به "وطن امروز" می‌گوید: موضوع مهمی نیست که شما پیگیر آن شده‌اید! فرض کنید یک لیوان آب در راهرو اداره ما به زمین افتاده است، بلافاصله مطبوعات پیگیر می‌شوند!
وی در پاسخ به اینکه "این موضوع با افتادن و شکستن یک لیوان آب قابل مقایسه نیست و بحث کشته شدن یک رأس از نادرترین گونه‌های حیات وحش است و شما بهتر از من می‌‌دانید که گوزن زرد ایرانی چه‌قدر ارزش دارد" اظهار می‌دارد: من نمی‌دانم دنبال چه می‌گردید!
لاهیجان‌زاده در واکنش به سوال بعدی ما مبنی بر اینکه "ما به دنبال اطلاع‌رسانی هستیم و آیا این اشکال دارد" می‌گوید: من در حال حاضر نمی‌توانم صحبت کنم.

_{دندان‌های شکسته و جسم آسیب دیده‌ی گوزن زردی که کشته شده است}

گوزن زرد، زجر کشیده است

اما در همین باره گفت‌وگویی دارم با  عادل مولا معاون محیط طبیعی اداره‌کل محیط زیست استان خوزستان؛ او می‌گوید: شیوه نادرست زنده‌گیری موجب مرگ یک گوزن زرد ایرانی شده است. ما در معاینات بالینی شاهد کبودی قسمت‌هایی از بدن این حیوان هستیم. متاسفانه تعدادی از دندان‌های این گوزن نیز به خاطر ضربات شدید هنگام زنده‌گیری شکسته است.

وی در پاسخ به اینکه آیا مسئولیت عملیات زنده‌گیری بر عهده اداره کل محیط زیست استان کرمانشاه بوده است اظهار می‌دارد: خیر! خود دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست کشور این مسئولیت را برعهده داشته است. سال‌های قبل  این عملیات توسط خود استان‌ها و از طریق انعقاد قرارداد با متخصصان انجام می‌شد. به طور مثال ما قبلا یک گروه متخصص زنده‌گیری برای انتقال گوزن‌‌های منطقه دنا اعزام کردیم که بدون هیچ مشکل و تلفات، پنج رأس گوزن منتقل شدند و آن گوزن‌ها هنوز هم در سلامت کامل هستند.

مولا ادامه می‌دهد: متاسفانه امسال سازمان محیط زیست کشور خودش وارد این عملیات شده و حتی نظر مشورتی و کارشناسی ما را هم جویا نشدند. آنها فقط با ما تماس گرفتند و گفتند که می‌خواهند یک گروه برای زنده‌گیری و انتقال گوزن‌های زرد به این منطقه اعزام کنند.

_{تصویری از صدمات وارد شده به گوزن زرد}

وضعیت دردناک چهار رأس گوزن زرد

معاون محیط طبیعی استان خوزستان درباره وضعیت گوزن‌های دیگری که در این عملیات منتقل شده‌اند اظهار می‌دارد: پنج گوزن زرد را به هر طریقی گرفته‌اند؛ یکی از آنها که کشته شده است و چهار گوزن دیگر هم دچار صدمات و کوفتگی شدید در قسمت‌‌هایی از بدنشان شده‌اند. عاقبتِ سلامت آنها نیز مشخص نیست و باید منتظر باشیم. ما آنها را به حال خود رها نکرده‌ایم؛ این چهار رأس گوزن اکنون در قرنطینه سایت "دز" استان خوزستان نگهداری می‌شوند.
وی در پاسخ به این سوال که "آیا شما امکانات لازم برای مراقبت از این چهار گوزن را دارید یا اینکه نیازمند مساعدت سازمان مرکزی (محیط زیست کشور) هستید؟ و آیا می‌توانید به دوستداران محیط زیست اطمینان بدهید که تمام تلاش و امکانات خود را برای بهبود این گوزن‌های زرد به کار می‌گیرید؟" می‌گوید: بله! مطمئن باشید. ما امکانات لازم برای رسیدگی به وضعیت آنها را داریم. با این حال، زخم‌ها و صدمات وارد شده به آنها زیاد است و باید منتظر نتیجه درمان باشیم. اما باید تاکید کنیم که در هر صورت سهل‌انگاری متوجه ما نیست و مشکل اصلی به عملیات زنده‌گیری در مبدا مربوط است. ما هم داروهای مناسب داریم و هم دامپزشکان حرفه‌ای با ما همکاری می‌کنند. اگر راهی برای بهبود کامل این گوزن‌ها باشد، حتما از جانب ما بررسی و اقدام خواهد شد.

دامپزشک اداره‌کل: باید منتظر کالبدشکافی باشیم

دکتر علی رونق دامپزشک اداره کل محیط زیست استان خوزستان  هم در گفت‌وگویی کوتاه با "وطن امروز" ضمن تایید مرگ یک رأس گوزن زرد ایرانی می‌گوید: من هنگام عملیات زنده‌گیری و انتقال حضور نداشتم اما آنچه می‌توانم به شما بگویم این است که وارد شدن آسیب فیزیکی فراوان به این حیوانات، موجب مرگ یکی از آنها است.
وی ادامه می‌دهد: هنوز کالبدشکافی نکرده‌ایم و من نمی‌توانم به طور دقیق اظهارنظر کنم.
این دامپزشک می‌افزاید: البته عملیات زنده‌گیری همواره دارای ریسک و درصدی از خطا است اما واقعیت این است که درصد خطا در این عملیات بیش از حد طبیعی بوده؛ به عبارتی می‌توان گفت این عملیات 25 درصد خطا داشته و این زیاد است.
رونق درباره شیوه صحیح زنده‌گیری می‌گوید: باید از تجهیزات مناسب و تخصصی مثل تفنگ‌های بیهوشی استفاده می‌کردند اما در این عملیات از روش‌هایی استفاده شده که چندان مورد تایید نیست.

_{تصویری از صدمات وارد شده به گوزن زرد}

گفتنی است گونه نادر و کمیاب گوزن‌ها با عنوان "گوزن زرد ایرانی" اکنون در وضعیت "در معرض خطر" قرار دارد و کارشناسان داخلی و بین‌المللی بارها نسبت به انقراض و نیز وضعیت کنونی آن ابراز نگرانی کرده‌اند.